Đột biến gen được biết là sự thay đổi trình tự của DNA gây ra nhiều sự thay đổi trong cơ thể con người, những nguyên cũng hậu quả gây nên nó hoàn toàn có thể nhận biết được dễ dàng. Đột biến ở gen có từng loại mức độ và nó ảnh hưởng đến từ những khối cấu tạo DNA đơn lẻ đến một đoạn lớn của NST có nhiều gen.
Đột biến gen khái niệm?
Đột biến gen được biết đến là sự biến đổi trình tự của DNA gây nên sự bất thường trong cơ thể. Trình tự này khác biệt với mọi người bình thường, mức độ của đột biến gen có thể gây ảnh hưởng nhiều ít đến những khối cấu tạo DNA ở cặp cơ sở cũng có thể cho đến một đoạn lớn của NST bao gồm nhiều gen.
Khi con người bị đột biến sẽ rất dễ dàng để nhận thấy. Thông qua những thông tin và nghiên cứu từ khoa học thì ĐBG được phân loại thành hai loại chính là:
- Đột biến mắc phải: Đột biến mắc phải hay con gọi là soma xảy ra vào một thời gian nhất định nào đó trong mốc thời gian của người. Nguyên nhân gây ra Đột biến mắc phải có thể là do lỗi xảy ra khi DNA khi sao chép ở tế bào hay yếu tố môi trường. Dạng đột biến này sẽ không gây di truyền ở thế hệ sau.
- Đột biến di truyền: đây là dạng đột biến được truyền từ thế hệ trước sang con, và nó sẽ gây ảnh hưởng đến tất cả tế bào trong cơ thể. Khi bố mẹ thụ tinh ra DNA có đột biến thì đứa con sẽ bị đột biến ở mọi tế bào của cơ thể.
Kiến thức bổ ích cần biết về đột biến ở gen
Mọi người đều tự trang bị cho mình khối kiến thức liên quan đến đời sống cá nhân để biết rõ hơn về những biến đổi trong cơ thể. Đột biến gen hiện nay được ghi nhận tại rất nhiều các thế hệ trẻ, những kiến thức bổ ích mà anh em nên bỏ túi sẽ có ích rất nhiều.
Các dạng đột biến gen
Đột biến gen có nhiều loại khác nhau bởi nó bị ảnh hưởng thay đổi chỗ đứng DNA theo từng hướng khác nhau. Nó gây nên những ảnh hưởng đến sức khỏe tùy theo từng loại, nơi xảy ra và thay đổi chức năng protein có trong nó. Các dạng đột biến ở gen bao gồm:
Đột biến chèn
Đột biến chèn là thêm một đoạn DNA trong gen làm thay đổi DNA với số lượng khác. Kết quả gây nên sự hoạt động không bình thường của protein được tạo ra bởi gen đó.
Đột biến thay thế trong đột biến gen
Đột biến thay thế được hiểu là một cặp bazo thay đổi làm cho một aa thay thế cho một aa khác trong protein được tạo ra bởi một gen. Đây là một dạng đột biến khá phổ biến.
Đột biến gen vô nghĩa
Sự thay đổi của một cặp DNA gây ra sự đột biến vô nghĩa vì trình tự DNA bị thay đổi gây nên tế bào ngừng xây dựng protein. Một protein sẽ hoạt động không đúng hoặc sẽ không hoạt động vì thế mới có cái tên Đột biến vô nghĩa.
Đột biến xóa
Đột biến xóa sẽ xóa bỏ một đoạn DNA, bazo trong gen, hoặc có thể xóa bỏ toàn bộ các gen hay một số gen gần đó. Sự thay đổi của protein sẽ bị ảnh hưởng bởi gen bị xóa đó.
Đột biến nhân bản
Các DNA sẽ được sao chép một cách nhiều lần bất thường gây nên đột biến gen nhân bản. Nó gây ảnh hưởng mạnh mẽ đến chức năng của protein tạo gen đó.
Đột biến chuyển khung
Nó xảy ra khi mất đi cơ sở DNA hoặc việc bổ sung làm thay đổi khung dọc của gen. Khung dọc gồm nhóm 3 bazơ và mỗi axit amin sẽ mã hóa cho từng bazo. Protein tại loại đột biến này sẽ không có chức năng, những việc chèn, xóa hay sao chép sẽ gây nên đột biến lệch khung.
Đột biến lặp lại
Đột biến này là sự lặp lại các chuỗi DNA liên tiếp. Mở rộng lặp lại làm tăng số lần chuỗi ADN được lặp trong một khoảng thời gian gây ra sự hoạt động bất thường của protein.
Các bệnh gây nên bởi sự đột biến ở gen
Đột biến gen gây nên nhiều căn bệnh liên quan mà hầu hết chúng ta có thường thấy ngoài xã hội, có những căn bệnh có hại cũng như có lợi. Tuy nhiên, sự đột biến luôn đem lại những nguy hiểm tới sức khỏe cũng như tính mạng của con người.
Bệnh bạch tạng
Đây được coi là căn bệnh bẩm sinh, người mắc phải sẽ bị thiếu sắc tố Melanin trên da, mắt và tóc khiến cơ thể bạch trắng, nhợt nhạt và không tiếp xúc được với ánh sáng tự nhiên. Thời gian sống cũng được rút ngắn đi và có thể mắc nhiều bệnh như ung thư, bệnh về thị lực hay bỏng da.
Hội chứng Progeria Hutchinson
Đây được coi là bệnh mà người mắc phải sẽ bị lão hóa sớm so với lứa tuổi. Khi về già, cơ thể sẽ yếu ớt và gây ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe, sống nhiều nhất chỉ dưới 28. Tuy nhiên đây được coi là bệnh hiếm gặp với tỷ lệ ⅛ triệu người trên thế giới.
Hội chứng nàng tiên cá
Căn bệnh này có tên gọi khác là Sirenomelia, 2 chi dưới của cơ thể sẽ bị dính liền với nhau ở trong tử cung, và gây nên nhiều dị tật ở các cơ quan trong ở thể như cột sống, đường tiêu hóa, tiết niệu,…
Ung thư
Đột biến ở bộ gen có thể gây nên bệnh ung thư vú, Bệnh ung thư sẽ xảy ra với người có đột biến ở gen từ rất sớm. Nó gây nguy hiểm ít nhiều cho người bị đột biến và mắc phải có thời gian sống ngắn.
Bệnh Ectrodactyly
Người mắc phải bệnh này sẽ có sự biến dị ở tay khiến bất tiện trong mọi hoạt động về tay. Các ngón tay bị dính vào hoặc sẽ tách làm đôi như càng cua.
Đột biến gen có lợi
Với các bệnh có lợi từ đột biến có thể kể đến là khả năng sinh đôi. Sự đột biến ở gen trong kỳ kinh nguyệt sẽ gây nên sinh đôi.
Nguyên nhân gây ra đột biến gen
Đối với đột biến ở bộ gen khi xảy ra có thể xuất phát bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, một vài những nguyên nhân thường thấy chính là:
- Đối với mặt sinh học, nguyên nhân gây ra ĐBG phát sinh bởi sự không ổn định về mặt hóa học trong base purine, pyrimidine và lỗi trong quá trình sao chép DNA. Sự ảnh hưởng của yếu tố môi trường gây nên sự biến đổi trong quá tình hình thành nên DNA như ánh sáng cực tím, chất hóa học độc hại,…
- Trong DNA xoắn kép, sự ảnh hưởng của sự khử amin của cytosine để uracil cũng gây nên sự đột biến.
- Những biến đổi bất thường trong sinh lý cơ thể con người.
- Do chọn lọc nhân tạo để đột biến gây ra những sinh vật tốt hơn.
Hậu quả của đột biến gen
Đột biến gen có thể gây ra những điều có lợi cũng như có hại, nhưng đa số việc đột biến gây nên nguy hiểm lớn ở cơ thể người. ĐBG làm thay đổi trình tự axit amin làm sức khỏe của con người bị giảm sút và nguy hiểm đến tính mạng, gây ra những bệnh nguy hiểm như bệnh bạch tạng, thiếu máu hồng cầu,…
Đột biến gây hại phần lớn nhưng ở những gen khác thì có thể có lợi hoặc trung tính. Nó phụ thuộc nhiều vào tổ hợp gen hoặc yếu tố điều kiện môi trường để tạo nên một cơ chế có hiệu quả nhất định.
Có thể bạn quan tâm:
- Loạn thị – Căn bệnh về tật khúc xạ mắt phổ biến hiện nay
- Que thử thai: Hướng dẫn chi tiết và lưu ý khi sử dụng
Kết luận
Đột biến gen mang lại nhiều điều thú vị cho mọi sinh vật trên cuộc đời, tại cơ thể con người việc đột biến xuất hiện rất nhiều nhưng cũng là điều đáng lo ngại. Việc tiếp thu những kiến thức bổ ích cho bản thân để có một hiểu biết vượt trội về những sự biến đổi trong cơ thể là hoàn toàn có ích.
